Kilkanaście dni temu Sejm głosami zarówno koalicji, jak i opozycji przyjął ustawę zmieniającą szereg ustaw, która uderza w kierowców nieprzestrzegających przepisy drogowe. Zmiany są kompleksowe – obejmują nie tylko szeroko pojętą prewencję, ograniczenia uprawnień kierowców, poszerzenie kompetencji Policji, czy zwiększenie represji karnej za dokonanie naruszeń, ale uskuteczniają egzekucję sprawców i wprowadzają nowe dalej idące uciążliwości, w szczególności wobec tzw. piratów drogowych.

Ustawa musi jeszcze przejść przez Senat i Kancelarię Prezydenta, ale nie należy się spodziewać żadnych niespodzianek. Nowe prawo wejdzie w życie 1 stycznia przyszłego roku, z pewnymi wyjątkami. Warto w skrócie omówić nowelizację.

Zacznijmy od zmiany administracyjnej. Ustawa rozszerza Został rozszerzony katalog informacji zawartych w Centralnej Ewidencji Kierowców, określony w art. 100 aa prawa drogowego o kwestie nałożonych grzywien w drodze mandatu i ich uiszczeniu. Dane te na mocy art. 100 ah p.d. zostaną udostępnione zakładom ubezpieczeń, które na ich podstawie będą dokonywać oceny ryzyka ubezpieczeniowego w związku z czynnościami zmierzającymi do zawarcia umowy ubezpieczenia. Upraszczając, nieopłacenie mandatu winno przekładać się na wyższą cenę polisy. Zmiana ta jednak wejdzie w życie dopiero w momencie dostosowania ewidencji do wytycznych z przepisu prawnego, na co jednak możemy poczekać jeszcze wiele miesięcy.

Nadzwyczajnie zaostrzono grzywny za wykroczenie drogowe. Dotąd maksymalna grzywna wynosiła 5.000 zł. Obecnie, zgodnie z art. 24 § 1a kodeksu wykroczeń: „§ 1a. Za wykroczenia określone w art. 86 § 1, 1a i 2, art. 86b § 1, art. 87 § 1, art. 92 § 1 i 2, art. 92a § 2, art. 92b, art. 93 § 1, art. 94 § 1, art. 96 § 3 lub art. 97a kara grzywny może być orzeczona w wysokości do 30 000 złotych.

Zwiększono również zakres kwot, które można orzec w drodze mandatu. Za wykroczenia drogowe, można otrzymać mandat w wysokości do 5.000 zł, a za niewskazanie kierującego pojazdem, którym popełniono wykroczenie – aż 8.000 zł. Do ostatniej zmiany należy jednak podejść krytycznie i to w rażącym stopniu. Norma prawna, którą sankcjonuje owa grzywna nakazuje samodenuncjację albo donos na osoby najbliższe, czyli stan który w prawie karnym jest niedopuszczalny, ale w prawie wykroczeń już tak. Z uwagi na wysokość grzywny, można mieć uzasadnione obiekcje co do przekroczenia przez prawodawcę granicy arbitralności.

Kolejna zmiana ma przełożenie na skuteczność egzekwowania nałożonych grzywien i mandatów wymierzonych za wykroczenia w ruchu drogowym. Przyjęto, że stanowią one wpływy Krajowego Funduszu Drogowego. Skarbówka i Inspekcja Transportu Drogowego mają obowiązek przekazywania ściągniętych należności na Fundusz. Co istotne komornicy skarbowi będą w tym celu mogli dokonywać zajęć podatkowych. Zatem nie płacąc dobrowolnie mandatów i grzywien, sprawca ryzykuje dodatkowo, że przez kilka kolejnych lat, organy skarbowe potrącą mu należności ze zwrotu podatku.

Nowelizacja istotnie zwiększyła ochronę pokrzywdzonych najcięższymi przestępstwami drogowymi. Ochrona ta dotyczy uprawnień pokrzywdzonych do renty oraz możliwość z korzystania z obrońcy z urzędu w postępowaniu karnym przeciwko sprawcy na wniosek prokuratora.