16 listopada br. w Sejmie przeszła pozwalająca sądom zabierać pojazdy mechaniczne za popełnienie przestępstw przez kierowców spożywających alkohol lub narkotyki. Ustawa niewątpliwie drakońska, znajdzie wielu zwolenników, jak i przeciwników. Jeśli Prezydent ją podpisze, wejdzie w życie już trzy miesiące po ogłoszeniu w dzienniku ustaw.

Głośna nowelizacja zakłada wprowadzenie do kodeksu karnego artykułu 44b, który przewiduje przepadek pojazdu mechanicznego prowadzonego przez sprawcę w wypadkach wskazanych w ustawie. Względnie, ustawa przewiduje przepadek równowartości pojazdu, jeżeli orzeczenie przepadku pojazdu mechanicznego z uwagi na jego zbycie, utratę, zniszczenie lub znaczne uszkodzenie jest niemożliwe lub niecelowe, albo jeżeli pojazd w czasie popełnienia przestępstwa nie stanowił wyłącznej własności sprawcy. Kodeks wprowadza wyjątek dla kierowców zawodowych lub poruszających się służbowo. W takich przypadkach nie orzeka się ani przepadku pojazdu mechanicznego ani przepadku równowartości, natomiast orzeka się nawiązkę w wysokości co najmniej 5000 złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.

Przepadek sąd zastosuje za popełnienie przestępstw określonych w artykule 178 i 178a k.k., które przyjmie nowe brzmienie. Za spowodowanie katastrofy w ruchu lądowym lub jej bezpośredniego niebezpieczeństwa albo za spowodowanie wypadku, sąd wymierzy przepadek, jeżeli sprawca:

• znajdował się w stanie nietrzeźwości;
• znajdował się pod wpływem środka odurzającego;
• zbiegł z miejsca zdarzenia;
• spożywał alkohol lub zażywał środek odurzający pomiędzy popełnieniem czynu, a przed poddaniem go przez uprawniony organ badaniu w celu ustalenia w organizmie zawartości alkoholu lub obecności środka odurzającego.

Ponadto, przepadek zostanie orzeczony także w stosunku do osób jeżdżących po alkoholu, jeżeli zmierzone stężenie osiągnie co najmniej 1,5 promila alkoholu we krwi.

Nowelizacja dodała zatem również zakaz spożywania alkoholu i narkotyków po popełnieniu określonych przestępstw. Zaostrzono także kary pozbawienia wolności, w szczególności w sytuacji śmierci lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu poszkodowanych. Przestępstwa te stały się zbrodniami, za które można iść do więzienia na nie mniej jak 5 albo 3 lata.

Na potrzeby zabezpieczenia przepadku, w  kodeksie postępowania karnego przyjęto, ze Policja będzie mogła dokonać w oku postępowania przygotowawczego zajęcia pojazdu mechanicznego.

Przy okazji uchwalenia ustawy, Sejm wprowadził inne ważkie zmiany w kodeksie karnym. Wyeliminowano z katalogu kar, karę 25 lat pozbawienia wolności. Zamiast tego przyjęto, że (nie licząc dożywocia), sąd maksymalnie będzie mógł skazać na karę więzienia w wymiarze 30 lat. Ujednolicono zasady nakładania grzywny w sytuacji, gdy sąd może wymierzyć także karę pozbawienia wolności. Grzywnę wymierzać się będzie w wysokości nie niższej od 50 stawek – w przypadku czynu zagrożonego karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą roku; 100 stawek – w przypadku czynu zagrożonego karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 2 lat; 150 stawek – w przypadku czynu zagrożonego karą pozbawienia wolności przekraczającą 2 lata. Ponadto w przypadku tzw. zawiasów, sąd będzie mógł zarządzić wykonanie kary pozbawienia wolności nawet do roku od zakończenia okresu próby (wcześniej było to tylko pół roku). Sejm ograniczył także możliwość przedterminowego zwolnienia z zakładu karnego.

Parlament pracował nad ustawą już od kilku miesięcy i temat co jakiś czas pojawiał się w mediach. Dalsze losy ustawy nie są oczywiste. Może ją zawetować Prezydent. Trybunał Konstytucyjny może ją w zakresie omawianych przepisów uznać za niekonstytucyjną. Faktycznie istnieją pewne racje za tym ostatnim rozwiązaniem. Kara za przestępstwo powinna być sprawiedliwa, a tymczasem samochód samochodowi nierówny. Wartość pojazdu może być zupełnie rozbieżna z tym, jaka jest sytuacja majątkowa skazanego, czy jego rodziny; nie mówiąc już o tym, że kara powinna być dostosowana do okoliczności popełnienia przestępstwa i jego skutków. Pewnym jest jedno, los ustawy pozostanie niepewny.